In de wereld van wijnbouw en -productie spelen inheemse druivensoorten een cruciale rol. Deze druiven, die van nature in een bepaald gebied voorkomen en al eeuwenlang worden verbouwd, geven wijnen een uniek karakter en een authentieke smaak. Europa staat er vol mee. Van de zonnige heuvels van Portugal tot de glooiende wijngaarden in Italië, inheemse druiven zijn de bouwstenen van de wijntradities die worden doorgeven van wijnmaker op wijnmaker.
Wat zijn Inheemse Druivensoorten?
Inheemse druivensoorten zijn druiven die zich hebben ontwikkeld en geëvolueerd in een specifiek geografisch gebied. Deze druiven zijn perfect aangepast aan het lokale klimaat, de bodem en de omgevingsfactoren, waardoor ze een uniek smaakprofiel en karakter krijgen. In tegenstelling tot internationale of geïmporteerde druivensoorten hebben inheemse druiven een intrinsieke band met hun thuisland en geven ze wijnen een authentieke en regionale identiteit.
Inheemse druivensoorten zijn dan ook van onschatbare waarde voor de wijnindustrie, omdat ze een directe expressie zijn van hun “terroir” en het unieke karakter van een regio weerspiegelen. Ze vormen de kern van de lokale wijntradities en hebben een grote culturele betekenis voor wijnmakers en consumenten. Daarnaast zijn inheemse druiven vaak beter bestand tegen lokale ziektes en plagen, waardoor ze duurzamer zijn en de biodiversiteit in wijngaarden bevorderen.
Welke druivensoorten zijn inheems?
In Europa zijn er diverse wijnregio’s met inheemse druivensoorten. Hier zijn enkele voorbeelden van bekende inheemse druiven per wijnland:
Frankrijk
- Cabernet Sauvignon: Een prominente druif in Bordeaux, met name in de linkeroever in appellaties zoals Pauillac en Margaux. Deze druif staat bekend om zijn structuur en lange verouderingspotentieel.
- Merlot: De naam “Merlot” is afgeleid van het Franse woord “merle” wat merel betekent, mogelijk vanwege de donkere kleur van de druiven. Deze druif staat bekend om zijn zachte tannines en sappige, fruitige karakter.
- Pinot Noir: De belangrijkste blauwe druif in de Bourgogne. De Pinot Noir staat bekend om zijn elegante, complexe rode wijnen met tonen van rood fruit, aarde en kruiden
- Syrah(Shiraz): Inheems in de Rhône-vallei maar Syrah wordt ook geteeld in de Languedoc en delen van de Provence. Deze druif produceert wijnen met donker fruit, kruidige aroma’s en stevige tannines.
- Chardonnay: Een populaire witte druivensoort die in heel Frankrijk wordt verbouwd, met name in de Bourgogne. Chardonnay levert zowel frisse, minerale wijnen als rijke, boterachtige exemplaren op, afhankelijk van de regio en productiemethode.
- Sauvignon Blanc: Vaak aangetroffen in de Loire-vallei en Bordeaux geeft Sauvignon Blanc frisse, levendige witte wijnen met kenmerkende citrus- en grasachtige tonen.
- Viognier: Een witte druivensoort die oorspronkelijk uit de noordelijke Rhône-vallei komt.
Italië
- Sangiovese: De belangrijkste druif in Toscane, bekend om zijn gebruik in Chianti en Brunello di Montalcino.
- Nebbiolo: De koning van de Italiaanse druiven, levert complexe en krachtige wijnen, zoals Barolo en Barbaresco.
- Barbera: Nog een krachtige druif die vermoedelijk zijn oorsprong in Piëmonte kent.
- Montepulciano: Niet te verwarren met de gelijknamige stad, deze druif wordt voornamelijk geteeld in de regio Abruzzo en levert wijnen zoals Montepulciano d’Abruzzo op.
- Aglianico: Een inheemse druif uit Zuid-Italië, bekend om zijn tanninestructuur en lange bewaarpotentieel.
- Primitivo: Oorspronkelijk uit de regio Apulië, Primitivo staat bekend om zijn volle, rijpe smaak en wordt vaak vergeleken met de Zinfandel-druif in de Verenigde Staten.
Portugal
In totaal zijn er in Portugal meer dan 250 inheemse druivenrassen. Een aantal van de bekendste zijn:
- Touriga Nacional: Beroemd om zijn rol in de productie van portwijn. Deze druif levert krachtige tannines en fruitige aroma’s.
- Touriga Franca: Een andere belangrijke variëteit voor port, bekend om zijn rijke kleur en elegantie.
- Alvarinho: Een aromatische en verfrissende druif die bekend staat om de productie van Vinho Verde wijnen.
- Tinta Roriz: Dit is de naam die in Portugal, specifiek de Douro Vallei, gebruikt wordt voor de Tempranillo druif.
- Viosinho: Deze witte druif komt veelal in de Douro Vallei voor en wordt gebruikt voor witte Douro Vallei wijnen en witte port wijn.
Spanje
- Tempranillo: De meest bekende druif van Spanje, gebruikt in Rioja en Ribera del Duero wijnen.
- Garnacha (Grenache): Een veelzijdige druif die volle wijnen produceert in regio’s zoals Priorat en Campo de Borja.
- Albariño: Een aromatische witte druif die schitterende wijnen produceert in de regio Rías Baixas.
- Monastrell (Mourvèdre): Een rode druivensoort met krachtige wijnen vol donker fruit en kruidige tonen.
- Verdejo: Vooral geteeld in de Rueda-regio, staat de Verdejo bekend om zijn verfrissende wijnen met citrus- en perzikaroma’s en een aangename mineraliteit.
- Garnacha Blanca: Bekend om haar frisse, fruitige karakter die vaak wordt gebruikt in blends.
Duitsland
- Riesling: Wellicht de meest bekende Duitse druif en staat wereldwijd bekend om zijn verfrissende zuurgraad, aromatische karakter en de mogelijkheid om zowel droge als zoete wijnen te produceren. Het wordt geteeld in verschillende Duitse wijnregio’s, met inbegrip van de Moezel, de Rheingau en de Pfalz.
- Grauburgunder (Pinot Gris): Deze druif wordt geteeld in gebieden zoals de Pfalz en de Baden-regio. De wijnen hebben vaak een volle textuur en kunnen zowel droog als zoet zijn.
Oostenrijk
- Grüner Veltliner: Witte druif, domineert de Oostenrijkse wijnproductie, bekend om frisse, kruidige en peperige wijnen.
- Zweigelt: Rode druif, de meest aangeplante rode variëteit, produceert fruitige en soepele rode wijnen.
Hongarije
- Furmint: Witte druif, prominent in Tokaj, gebruikt voor de productie van zoete Tokaji-wijnen.
- Kadarka: Rode druif, traditioneel in Hongarije, geeft lichte en fruitige rode wijnen.
Griekenland
- Agiorgitiko (St. George): Rode druif, geteeld op de Peloponnesos, levert zachte rode wijnen met rood fruit.
- Xinomavro: Rode druif, vooral in Macedonië, geeft krachtige rode wijnen met stevige tannines.
- Assyrtiko: Witte druif, voornamelijk op het eiland Santorini, produceert droge, minerale wijnen.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van inheemse druivensoorten, en er zijn er nog veel meer te ontdekken in verschillende wijnregio’s over de hele wereld.
Gebruik en interpretatie
De term “inheems” kan soms op verschillende manieren worden geïnterpreteerd en toegepast, vooral als het gaat om druivensoorten die historisch gezien in verschillende regio’s zijn verspreid. Een voorbeeld is de Grauburgunder (Pinot Gris). Deze druif wordt beschouwd als inheems in Duitsland omdat het al vele eeuwenlang in dit land wordt verbouwd en er een belangrijke rol speelt in de Duitse wijnbouwtraditie.
Terwijl de oorsprong van de Pinot Gris-druif in de Bourgogne-regio van Frankrijk ligt, heeft de verspreiding ervan naar andere delen van de wereld, waaronder Duitsland, geleid tot aanpassingen aan lokale omstandigheden en wijnbouwpraktijken. Duitsland heeft de druif eeuwenlang gekweekt en de variëteit heeft zich aangepast aan de Duitse wijnbouwomgeving.
Het begrip “inheems” kan dus, in sommige gevallen, verwijzen naar de historische en culturele band tussen een druivensoort en een specifieke regio waar het gedurende lange tijd is geteeld en een integraal onderdeel is geworden van de lokale wijntraditie.
De Toekomst van Inheemse Druivensoorten
Hoewel internationale druivensoorten steeds meer populariteit krijgen, blijven inheemse druivensoorten een belangrijke rol spelen in de wereld van wijn. Ze vormen de essentie van wijnbouw en dragen bij aan de diversiteit en rijkdom van de wijnwereld. Gelukkig zien we een groeiende interesse in inheemse druivensoorten, zowel van wijnmakers als consumenten, die hun unieke karakter en de connectie met hun herkomst waarderen.
In een tijd waarin duurzaamheid en biodiversiteit belangrijke waarden zijn geworden, zijn inheemse druivensoorten meer dan alleen een traditioneel erfgoed; ze vertegenwoordigen de smaak van een regio, de ziel van een cultuur en een belangrijke stap in de richting van een duurzame toekomst voor de wijnindustrie. Het proeven van wijnen gemaakt van inheemse druivensoorten biedt een betoverende reis door de geschiedenis en tradities van de wijnwereld, en nodigt uit tot het ontdekken van de ware geest van een wijnregio.