Wijnclassificatie in Europa: Hoe zit dat nou precies?

Wijnkast Quinta De Aveleda

Het staat altijd op de fles en het wordt vaak gezegd als je een wijnproeverij doet, maar wat zijn de wijnclassificaties nu precies? En hoe gaan verschillende Europese landen hier mee om? Dat leg ik in dit artikel uit.

Om de kwaliteit van wijn uit bepaalde gebieden te garanderen wordt er in wijn producerende landen een keurmerk afgegeven. Dit noemt men een gecontroleerde oorsprongsbenaming. In Frankrijk is de belangrijkste wijnclassificatie de Appelation d’Origine Controle (AOC), in Italië de Denominazione di Origine Controllata (DOC) en in Duitsland is dit het Prädikatssystem. In Nederland hebben we ook ons eigen keurmerk genaamd de BOB, de beschermde oorsprongsbenaming.

Er zijn verschillende wijnclassificaties, maar de meest voorkomende classificaties zijn:

  1. Classificatie op basis van geografische herkomst, zoals de Franse AOC (Appellation d’Origine Contrôlée) of de Italiaanse DOC (Denominazione di Origine Controllata).
  2. Classificatie op basis van het druivenras, zoals de Duitse Spätlese of de Chileense Carmenere.
  3. Classificatie op basis van de zoetheid van de wijn, zoals de Duitse Auslese of de Franse Sauternes.
  4. Classificatie op basis van de kleur van de wijn, zoals de Franse Bourgogne of de Spaanse Rioja.

Het aantal wijnclassificaties is niet vastgesteld en kan variëren afhankelijk van het land en de regio waar de wijn wordt geproduceerd. Elk Europees land dat wijn produceert hanteert zijn eigen standaarden maar over het algemeen leggen de verschillende keurmerken in de verschillende landen leggen regels op over:

  • de beplanting 
  • de wijnbouw 
  • het plukken 
  • het persen 
  • de stappen in het bereidingsproces 
  • het verpakken

Officiële Beschermde Oorsprongsbenaming (BOB), of op zijn Frans, Appellation d’Origine Protégée (AOP)-classificaties worden toegekend door nationale of regionale autoriteiten en hebben tot doel de consument te beschermen tegen misleidende of valse claims over de oorsprong, kwaliteit en authenticiteit van voedselproducten. Deze classificaties worden dus breeder ingezet dan alleen voor wijnproducten. Overige voorbeelden van producten met een BOB/AOP-classificatie zijn bijvoorbeeld Parmigiano Reggiano, Feta en Roquefort kaas.

Het gebruik van de BOB/AOP-classificatie is onderworpen aan strikte controles en het is illegaal om deze classificatie onterecht te gebruiken. Wanneer een product de BOB/AOP-classificatie heeft, geeft dit de consument de garantie dat het product afkomstig is uit een specifieke regio en voldoet aan de hoogste normen van kwaliteit en authenticiteit.

Frankrijk

De wijnclassificaties van Frankrijk zijn wereldwijd bekend en gerespecteerd. Ze zijn gebaseerd op de regio waar de druiven vandaan komen en de kwaliteit van de wijn. Hieronder volgen enkele van de belangrijkste wijnclassificaties van Frankrijk:

Appellation d’Origine Contrôlée (AOC)

Dit is de hoogste classificatie van Franse wijnen en is bedoeld om de herkomst van de wijn te beschermen. De AOC-wetgeving bepaalt de geografische oorsprong, de druivensoorten, de maximale opbrengst per hectare, de minimale alcoholgehaltes, de vinificatiemethoden en de minimale rijpingsperiodes. Er zijn meer dan 300 AOC’s in Frankrijk, waaronder bekende namen als Bordeaux, Bourgonge, Champagne, Rhône en Loire.

Vin Délimité de Qualité Supérieure (VDQS)

Dit is een classificatie voor wijnen die bijna voldoen aan de criteria voor AOC-status. Er zijn momenteel slechts twee wijnen in Frankrijk met deze classificatie: Fiefs Vendéens en Coteaux du Languedoc.

Vin de Pays (VdP)

Dit is een categorie voor wijnen die uit een bepaalde regio komen, maar die niet aan de strenge eisen van de AOC voldoen. De regels zijn minder streng dan die van de AOC, maar de druiven moeten nog steeds afkomstig zijn uit het aangegeven gebied. Er zijn momenteel meer dan 150 VdP-gebieden in Frankrijk. Een witte wijn uit de Bourgogne met de Classificatie “vin de Bourgogne” is dus een wijn die uitsluitend uit Chardonnay druiven bestaat, die potentieel van elke wijnboer in de streek kunnen komen.

Vin de Table (VdT)

Dit is de eenvoudigste categorie van Franse wijnen en omvat wijnen die niet aan de criteria voldoen om in een van de andere categorieën te vallen. De regels zijn erg los en de druiven kunnen uit verschillende regio’s komen.

Kwaliteit onderscheid binnen de AOC

Binnen de AOC-classificatie zijn er verschillende niveaus van kwaliteit, afhankelijk van de regio. In Bordeaux, bijvoorbeeld, worden de hoogste kwaliteitswijnen geclassificeerd als Premier Cru Classé, terwijl in de Bourgogne de topwijnen worden ingedeeld als Grand Cru. Deze classificaties zijn gebaseerd op historische tradities en worden zorgvuldig bewaakt om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de wijnen consistent blijft.

Over het algemeen kan gesteld worden dat hoe specifieker de benaming, hoe strenger de regels zijn waar aan moet worden voldaan. Dit heeft niet alleen een effect op de kwaliteit, maar is ook veelal terug te zien in de prijs van de wijn.

Italië

Italië heeft een uitgebreid systeem van wijnclassificaties dat gebaseerd is op de regio, druivensoort, productieproces en kwaliteit van de wijn. Hieronder volgen enkele van de belangrijkste wijnclassificaties van Italië:

Denominazione di Origine Controllata (DOC)

Dit is de belangrijkste classificatie van Italiaanse wijnen en geeft aan dat de wijn afkomstig is uit een specifieke geografische regio en aan bepaalde productie-eisen voldoet. Er zijn momenteel meer dan 300 DOC-gebieden in Italië, waarvan de meest bekende Chianti, Barolo en Brunello di Montalcino zijn.

Denominazione di Origine Controllata e Garantita (DOCG)

Dit is de hoogste classificatie die een Italiaanse wijn kan ontvangen en geeft aan dat de wijn afkomstig is uit een specifieke geografische regio en aan nog strengere productie-eisen voldoet dan de DOC. Er zijn momenteel ongeveer 80 DOCG-gebieden in Italië, waarvan de meest bekende Barolo, Barbaresco, Brunello di Montalcino en Amarone della Valpolicella zijn.

Indicazione Geografica Tipica (IGT)

Dit is een classificatie voor wijnen die afkomstig zijn uit een specifieke geografische regio, maar die niet voldoen aan de strikte eisen van de DOC of DOCG. De regels zijn minder streng dan die van de DOC of DOCG, maar de druiven moeten nog steeds uit het aangegeven gebied komen. Deze classificatie wordt vaak gebruikt voor wijnproducenten die experimenteren met nieuwe druivensoorten of productiemethoden.

Vino da Tavola (VDT)

Dit is de eenvoudigste categorie van Italiaanse wijnen en omvat wijnen die niet voldoen aan de criteria om in een van de andere categorieën te vallen. De regels zijn erg los en de druiven kunnen uit verschillende regio’s komen.

Kwaliteit onderscheid binnen de DOC en DOCG

Binnen de DOCG- en DOC-classificaties zijn er verschillende niveaus van kwaliteit, afhankelijk van de regio en de specifieke wijn. In sommige regio’s, zoals Toscane, worden de hoogste kwaliteitswijnen geclassificeerd als Riserva, wat betekent dat ze aan nog strengere eisen voldoen en langer hebben gerijpt dan de standaardwijnen in die regio.

Spanje

Spanje heeft een complex systeem van wijnclassificaties dat gebaseerd is op de regio waar de wijn vandaan komt en de productiemethoden die gebruikt worden. Hieronder volgen enkele van de belangrijkste wijnclassificaties van Spanje:

Denominación de Origen (DO)

Dit is de belangrijkste classificatie van Spaanse wijn en wordt toegekend aan wijnen die afkomstig zijn uit een specifieke regio en voldoen aan bepaalde kwaliteitsnormen. DO-wijnen moeten geproduceerd worden volgens strikte productieregels en moeten een bepaald minimum alcoholgehalte hebben. Er zijn momenteel meer dan 70 DO-regio’s in Spanje, waaronder Rioja, Ribera del Duero, Priorat en Rías Baixas.

Denominación de Origen Calificada (DOCa)

Dit is de hoogste classificatie van Spaanse wijn en wordt toegekend aan wijnen uit een beperkt aantal regio’s die voldoen aan strengere kwaliteitsnormen dan DO-wijnen. Momenteel zijn er slechts twee DOCa-regio’s in Spanje: Rioja en Priorat.

Vino de Pago

Dit is een classificatie die in 2003 is ingevoerd en wordt toegekend aan wijnen die afkomstig zijn van een specifiek wijngaardperceel of – terroir en die voldoen aan strenge productie-eisen. Er zijn momenteel ongeveer 15 wijngaarden in Spanje die de classificatie Vino de Pago hebben ontvangen.

Vino de Mesa

Dit is de eenvoudigste classificatie van Spaanse wijn en wordt toegekend aan tafelwijnen die niet aan de criteria voldoen om in een van de andere categorieën te vallen.

Overige wijnclassificaties in Spanje

Naast deze classificaties zijn er nog enkele andere categorieën van Spaanse wijn, zoals Vino de la Tierra (landwijn), Vino de Calidad con Indicación Geográfica (VCIG, kwaliteitswijn met geografische aanduiding) en Vino de Aguja (sprankelende wijnen). Het Spaanse systeem van wijnclassificaties kan echter complex zijn en het is belangrijk om de regels en voorschriften voor elke regio te begrijpen om de kwaliteit en kenmerken van de wijnen te waarderen.

Portugal

Portugal heeft een rijke wijntraditie en er zijn verschillende wijnclassificaties die worden gebruikt om de kwaliteit en herkomst van Portugese wijnen te beoordelen. De wijnclassificaties van Portugal zijn gebaseerd op wetgeving die in 1986 is ingevoerd en de productie van kwaliteitswijnen heeft gestimuleerd. Er zijn vier belangrijke wijnclassificaties in Portugal.

Denominação de Origem Controlada (DOC)

Fles Loreiro - Vinho Verde

De gecontroleerde oorsprongsbenaming is de hoogste kwaliteitsstandaard voor Portugese wijnen en wordt toegekend aan wijnen die afkomstig zijn uit een specifieke regio en die aan strenge regels voldoen met betrekking tot de productie, druivenrassen en rijping. Er zijn momenteel 31 DOC-regio’s in Portugal, waaronder de beroemde regio’s Douro en Alentejo.

Het is belangrijk op te merken dat portwijnen een aparte classificatie hebben en niet onder deze vier categorieën vallen. Portwijnen hebben hun eigen regels en classificatiesysteem dat is gebaseerd op het versterken van de wijn met wijnalcohol.

Indicação de Proveniência Regulamentada (IPR)

De gereguleerde herkomstaanduiding wordt gebruikt voor wijnen die afkomstig zijn uit een specifieke regio en aan strikte regels met betrekking tot de productie en druivenrassen moeten voldoen. Voorbeelden van IPR-wijnen zijn Bairrada en Dão.

Vinho Regional

De regionale wijn classificatie is voor wijnen die worden geproduceerd in een bepaalde regio en moeten voldoen aan specifieke regels met betrekking tot de gebruikte druivenrassen en productiemethoden. Er zijn 14 Vinho Regional-regio’s in Portugal, waaronder Alentejo, Douro en Vinho Verde.

Vinho de Mesa

Vinho de Mesa, oftewel tafelwijn is de basiswijncategorie en omvat wijnen die niet voldoen aan de regels van de andere classificaties. Deze wijnen mogen worden geproduceerd uit een mix van verschillende druivenrassen en kunnen afkomstig zijn uit verschillende regio’s.

Duitsland

Duitsland heeft een uniek systeem van wijnclassificaties dat gebaseerd is op de rijpheid van de druiven bij de oogst. Dit systeem staat bekend als het “Prädikatssystem” en het omvat zes niveaus van kwaliteitsaanduidingen, te beginnen met de minst rijpe druiven tot de meest rijpe.

De zes niveaus van het Prädikatssystem

  1. Kabinett: Dit is de lichtste en meest verfrissende categorie, waarin wijnen worden gemaakt van rijpe druiven met een lager suikergehalte. Deze wijnen zijn droog tot halfdroog van smaak.
  2. Spätlese: Deze wijnen worden gemaakt van druiven die later in het seizoen geoogst worden en hebben daardoor meer suiker en een hoger alcoholgehalte dan Kabinettwijnen. Ze kunnen droog tot halfzoet zijn.
  3. Auslese: Dit zijn wijnen die worden gemaakt van uitzonderlijk rijpe druiven die met de hand zijn geplukt. Ze hebben een hoog suikergehalte en kunnen droog, halfzoet of zoet zijn.
  4. Beerenauslese: Dit zijn wijnen die gemaakt worden van druiven die zijn aangetast door “edele rotting” (botrytis cinerea), wat het suikergehalte van de druiven verhoogt en een intensere smaak en aroma aan de wijn geeft. Deze wijnen zijn meestal zoet.
  5. Trockenbeerenauslese: Dit zijn wijnen die worden gemaakt van druiven die sterk aangetast zijn door “edele rotting” en die bijna ingedroogd zijn. Deze wijnen zijn zeer zoet en hebben een rijke, geconcentreerde smaak.
  6. Eiswein: Dit is de zeldzaamste en meest kostbare categorie van de Prädikatssystem. Eiswein wordt gemaakt van druiven die bevroren zijn terwijl ze nog aan de wijnstok hangen. Dit zorgt ervoor dat het water in de druiven bevriest en alleen de suikers en aroma’s achterblijven. Eiswein is zeer zoet en heeft een intens fruitige smaak.

Het Prädikatssystem geeft consumenten de mogelijkheid om wijnen van verschillende niveaus van rijpheid en zoetheid te kiezen.

Oostenrijk

Het Oostenrijkse systeem van wijnclassificaties is vergelijkbaar met dat van Duitsland, waarbij het suikergehalte van de druiven een belangrijke rol speelt bij het bepalen van de kwaliteitsniveaus van de wijn. Daarnaast is ook het gebied waar de druiven groeien belangrijk bij het classificeren van Oostenrijkste wijnen. Hieronder volgen enkele van de belangrijkste wijnclassificaties van Oostenrijk:

Qualitätswein

Qualitätswein vertaald, kwaliteitswijn is de basisclassificatie voor Oostenrijkse wijnen. De druiven moeten afkomstig zijn van een specifieke regio en voldoen aan bepaalde kwaliteitsnormen, waaronder een minimum suikergehalte en een maximum opbrengst per hectare. Er zijn twee subcategorieën binnen Qualitätswein: Kabinett en Prädikatswein.

  1. Kabinett: Dit is een subcategorie van Qualitätswein die verwijst naar wijnen van hoge kwaliteit die voldoen aan strikte productieregels. Deze wijnen hebben een lager alcoholgehalte en een hoger zuurgehalte dan Prädikatswein.
  2. Prädikatswein: Dit is een subcategorie van Qualitätswein die wijnen van superieure kwaliteit omvat. Deze wijnen worden ingedeeld op basis van het suikergehalte van de druiven op het moment van de oogst.

Prädikatswein

Net als in Duitstland hanterteert Oorsterijk zes verschillende Prädikatswein-niveaus, van laag naar hoog: Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese en Eiswein.

Districtus Austriae Controllatus (DAC)

Dit is een kwaliteitsclassificatie die wordt toegekend aan wijnen uit specifieke regio’s die voldoen aan bepaalde productieregels. Momenteel zijn er acht DAC-regio’s in Oostenrijk, waaronder Weinviertel, Kremstal en Kamptal.

Landwein

Dit is de eenvoudigste classificatie van Oostenrijkse wijn en wordt toegekend aan tafelwijnen die niet aan de criteria voldoen om in een van de andere categorieën te vallen.

Hongarije

Hongarije heeft een unieke wijnclassificatie die gebaseerd is op de kwaliteit en het suikergehalte van de druiven die gebruikt worden om de wijn te produceren.

Tokaji

De hoogste categorie van Hongaarse wijnen is Tokaji, dat afkomstig is uit de wijnregio Tokaj in het noordoosten van Hongarije. Deze wijnen worden gemaakt van druiven die zijn aangetast door de edele rotting, ook wel bekend als botrytis cinerea, waardoor de druiven uitdrogen en een geconcentreerde en zoete wijn opleveren. De Tokaji-wijnen worden ingedeeld op basis van het aantal “puttonyos” (mandjes met botrytis-geïnfecteerde druiven) dat aan de wijn is toegevoegd, variërend van 3 tot 6 puttonyos, met 6 puttonyos als de hoogste kwaliteit.

Egri Bikavér

Een andere belangrijke categorie is de Egri Bikavér, ook wel bekend als de “Stierenbloed” van Eger, een wijnregio in het noordoosten van Hongarije. Deze wijnen worden gemaakt van een blend van ten minste drie verschillende druivensoorten, waaronder Kékfrankos en Kadarka. De kwaliteit van de wijn wordt bepaald door de hoeveelheid van elke druivensoort in de blend.

Overige Hongaarse classificaties

Daarnaast zijn er nog andere categorieën zoals de Villányi Franc, een rode wijn uit de regio Villány, en de Somlói Juhfark, een witte wijn uit de regio Somló.

Het Hongaarse wijnclassificatiesysteem is gebaseerd op de kwaliteit van de wijn, en elk type wijn heeft zijn eigen specificaties en regels waaraan moet worden voldaan om te worden geclassificeerd als een bepaald type wijn. Deze classificatie helpt de consumenten bij het maken van een keuze uit de vele verschillende Hongaarse wijnen die beschikbaar zijn.

Nederland

Sinds 2017 heeft Nederland ook wijnen die beschermd worden door een keurmerk, namelijk met de beschermede oorsprongsbenaming (BOB) of de Beschermde Geografische Aanduiding(BGA).

Het gebruik van de BOB- of BGA-classificatie op een wijnfles geeft de consument de garantie dat de wijn afkomstig is uit een specifieke regio en voldoet aan de hoogste normen van kwaliteit en authenticiteit. Daarnaast draagt het bij aan de bescherming en bevordering van regionale specialiteiten en stimuleert het de lokale economie.

Beschermde oorsprongsbenaming (BOB)

Inmiddels zijn er zes wijngebieden met een BOB: Maasvallei Limburg (samen met België), Mergelland, Oolde, Vijlen, Ambt Delden en Achterhoek Winterswijk. Deze BOB’s zijn onderdeel van de Europese bescherming van regionale specialiteiten en worden toegekend aan wijnen die afkomstig zijn uit een specifieke regio en die voldoen aan bepaalde productie- en kwaliteitscriteria.

De meest bekende BOB voor Nederlandse wijn is de BOB Limburgse wijn. Deze BOB wordt toegekend aan wijnen die geproduceerd zijn in het zuidelijke Limburgse heuvelland en die voldoen aan de eisen die gesteld worden aan druivensoorten, teeltmethoden, productie en rijping.

Beschermde Geografische Aanduiding (BGA)

Daarnaast zijn er ook andere wijnen in Nederland die de Europese bescherming van Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) hebben ontvangen. Een voorbeeld hiervan is de BGA Nederlandse Landwijn, die wordt toegekend aan wijnen die geproduceerd zijn in Nederlandse wijngaarden en voldoen aan bepaalde productie- en kwaliteitscriteria.

Griekenland

Griekenland heeft een wijnclassificatiesysteem dat vergelijkbaar is met de Franse AOC-classificatie en het Italiaanse DOC-systeem. Het systeem is gebaseerd op de geografische herkomst van de wijn en de traditionele wijnbereidingsmethoden die in de regio worden gebruikt.

Appellation of Origin of Superior Quality” (AOSQ)

De hoogste categorie van Griekse wijnen is de “Appellation of Origin of Superior Quality” (AOSQ), die vergelijkbaar is met de Franse AOC. Deze wijnen moeten voldoen aan strenge regels en voorschriften met betrekking tot de druivensoorten, productiemethoden, oogstmethoden en de leeftijd van de wijnstokken. Er zijn momenteel 33 appellations van oorsprong van superieure kwaliteit in Griekenland.

Appellation of Origin of High Quality” (AOHQ)

De tweede categorie is de “Appellation of Origin of High Quality” (AOHQ), die vergelijkbaar is met de Italiaanse DOC. Deze wijnen moeten ook aan specifieke regels en voorschriften voldoen, maar deze zijn minder streng dan die voor AOSQ-wijnen. Er zijn momenteel 69 appellations van oorsprong van hoge kwaliteit in Griekenland.

Griekse Vins de Pays

Ten slotte is er de “Vins de Pays” categorie, die vergelijkbaar is met de Franse Vin de Pays. Dit zijn wijnen die zijn geproduceerd in een specifieke geografische regio en die een specifieke kwaliteit hebben die het gevolg is van de gebruikte druivensoorten, de bodem en de productiemethode.

Griekse Vins de Pays

Griekse wijnen worden ook geclassificeerd op basis van hun kleur en zoetheidsgraad. Bijvoorbeeld, “retsina” is een witte wijn die op smaak is gebracht met hars van pijnbomen en “moscato” is een zoete, witte dessertwijn.

Micky

Hoi! Ik ben Micky en ik heb een grote passie voor wijn en wijnreizen.

Recente posts