Als je aan luxe drank denkt, dan zal Champagne vast niet ontbreken. Oud en nieuw, jubilea, bijzondere gelegenheden, ze zijn niet hetzelfde zonder deze bijzondere bruisende wijn. Zoals Winston Churchill ook zei “In success you deserve it and in defeat, you need it”. Absoluut de moeite waard dus om een wijnroadtrip aan te wagen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste Champagne weetjes zodat je goed voorbereid op wijnreis naar de Champagne kan.
De Champagne streek is op vijf uur rijafstand niet alleen de ideale plek om te overnachten als je op wijnreis bent, het is ook een super leuke plek voor een wijnweekendje weg. In de steden Reims en Épernay zitten talloze Champagne huizen waar je mousserende wijn kan proeven en urenlang kan genieten van kilometers aan wijnkelders vol wijnhistorie.
Wat moet ik weten over de Champagne streek?
Wijn volgens de “methode traditionele”
De Champagene streek staat bekend om de gelijknamige mousserende wijnen. Deze wijnen mogen alleen gemaakt worden via de methode traditionele ook wel de methode champenois genoemd. Dit houdt, onder andere, in dat er een tweede gisting plaatsvindt in de fles. Deze methode wordt veelal toegewijd aan de monk, Pierre Pérignon, beter betekend als Dom Pérignon.
In de werkelijkheid heeft Dom Pérignon de vergisting natuurlijk niet uitgevonden. Dit gebeurde, tot grote ergernis van velen, met regelmaat spontaan in de fles en zorgde dikwijls voor gevaarlijke situaties. Hij heeft echter wel grote contributies geleverd aan het verbeteren van de kwaliteit van Champagne, zoals het matchen van druiven soorten om de smaak te beïnvloeden en het gebruik van dikkere flessen om te voorkomen dat deze explodeerde tijdens de tweede vergisting. Dit is dan ook de reden dat Moët & Chandon de flessen met de beste kwaliteit Champagne uitbrengen onder het merk Dom Pérignon.
Wat is de Appelation d’Origine Controle Champagne?
Mousserende wijn uit de Champagne draagt een AOC kenmerk. Dit houdt in dat wijn alleen de naam Champagne mag dragen als het aan een aantal strenge regels voldoet. Zo moet de wijn zijn gemaakt volgens de methode traditionele, moeten de druiven uit een strikt afgebakend grondgebied uit het Champagne-Ardenne departement komen en moeten één jarige wijnen minstens 15 maanden rijpen na de tweede gisting en vintage wijnen minsten 3 jaar rijpen.
Er mogen een aantal druiven gebruikt worden, namelijk Chardonnay, Pinot Noir, Pinot Meunier, Pinot Blanc, Pinot Gris, Arbane, Petit Meslier. De eerste drie worden verreweg het meest gebruikt, maar de verschillende Champagnehuizen gebruiken verschillende blends waardoor er een gevarieerd aanbod aan wijnen ontstaat (ook al wordt het productie proces streng gecontroleerd).
Hoeveel suiker zit er in Champagne?
Champagnes worden onder andere gecategoriseerd op basis van het suikergehalte. Het type Champagne staat altijd op het etiquette op de fles.
Extra Brut – De droogste Champagne die er is met ongeveer 0 tot 6 gram suiker per liter.
Brut – Droge Champagne die tussen de 6 tot 15 gram suiker per liter bevat.
Demisec – Half droge champagne die ongeveer 33 tot 50 gram suiker per liter bevat.
Sec – Lichtzoete Champagne die 17 tot 35 gram suiker per liter.
Doux – In deze zoute champagne zit meer dan 50 gram suiker.
De meeste Champagne die in Nederland verkocht wordt is Brut of Demisec. Als je een keer de andere types wilt proberen dan is de Champagne streek de beste plek. Sommige typen Champagne worden steeds minder gemaakt, waardoor je niet vaak in de gelegenheid zult zijn om deze te proeven.
Bijzondere soorten Champagne
Naast het suikergehalte spelen ook de druiven zelf een belangrijke factor als het gaat om het classificeren van Champagnes.
Blanc des Blancs – Deze wijnen zijn “wit van wit” en worden uitsluitend van witte druiven gemaakt. In de praktijk betekend dit dat deze Champagnes meestal van 100% van Chardonnay gemaakt worden.
Blanc de Noirs – Deze wijnen worden uitsluitend van rode wijn druiven gemaakt, zoals de Pinot Noir en de Pinot Meurnier. Het sap van deze druiven is licht van kleur en omdat de schillen niet worden gebruikt tijdens de fermentatie blijft de champagne licht van kleur.
Rosé Champagne – Deze wijnen worden gemaakt van zowel witte als rode wijn, waarbij de ratio bepalend is voor de roze kleur. Deze champagnes staan bekend om hun fruitige smaak.
Millésimé – Bij Millesimé champagnes komen alle druiven uit dezelfde oogst. In tegenstelling tot normale Champagnes staat het jaartal duidelijk op de fles en dit gebeurt over het algemeen alleen bij exceptionele oogstjaren. Deze champagnes worden ook wel vintage champagnes genoemd.
Prestige – Dit zijn de beste wijnen die een champagnehuis maakt. Prestige wijnen zijn vaak ook vintage wijnen waarvoor de beste druiven uit de oogst uit een bepaald jaar worden gebruikt. In tegenstelling tot normale champagnes (zonder jaartal), waarbij consistentie in smaak als vertegenwoordiging van het huis de doelstelling is, hebben Prestige (en vintage) wijnen juist een uniek karakter.
Hoe lang is Champagne houdbaar?
Champagne wordt meestal uitgegeven op het moment dat deze ook daadwerkelijk klaar is om te drinken. Je hoeft deze dus niet eerst te laten liggen zoals gebruikelijk is bij andere wijnen. Sterker nog de meeste champagnes zijn niet geschikt om om voor langere tijd te bewaren en verminderen in kwaliteit. Mijn vuistregel is, “bewaar hem prima voor een speciale gelegenheid, maar drink hem binnen een half jaar op”. Het zou toch zonde zijn dat als je die fles eindelijk open trekt deze niet lekker meer is.
Er zijn natuurlijk bijzondere flessen champagne (over het algemeen Prestiges en/of Millesimés) die veel ouder zijn en dus wel bewaard zijn, hoe lang dit kan zonder kwaliteitsverlies varieert echter enorm. Mocht je zo bijzondere fles willen aanschaffen tijdens je wijnreis, dan is het altijd aan te raden om bij het champagnehuis zelf na te vragen hoe lang die specifieke Champagne houdbaar is.
Als je een Champagne fles toch wilt bewaren (voor die speciale gelegenheid) doe dit dan in een donkere, tochtvrije plek, leg hem horizontaal neer en probeer een constante temperatuur te behouden tussen de 10 en 12 graden Celsius. Eenmaal open is het aan te raden de fles meteen, net als met overige witte wijnen binnen een paar dagen op te drinken.
Andere dranken die gemaakt worden in de Champagne streek
In de Champagne worden niet alleen mousserende wijnen gemaakt. Tijdens een wijnreis zal je ook andere dranken tegenkomen bij de wijnhuizen.
Ratafia de Champagne – Een zoete versterkte wijn zonder bubbels die veelal als aperitief wordt gedronken. Alhoewel de drank ratafia, die vergelijkbaar is net Port en Sherry ook in andere wordt gemaakt zijn er weinig met een beschermde oorsprong benaming. De Ratafia uit de Champagne, ook wel Ratafia Champenoise genoemd, heeft dit wel en wordt door verschillende wijnhuizen geproduceerd. Deze drank is in Nederland redelijk onbekend en daardoor moeilijker te verkrijgen. Zeker het proeven (en meenemen) waard als je de kans krijgt.
Marc de Champagne – Een sterk distillaat gemaakt van de druivenresten en pitten die overblijven na het persen van de druiven. Vergelijkbaar met de Grappa uit Italië en de Orujo uit Spanje. Deze drank wordt meestal als “Digestief” gedronken en wordt dikwijls de “eau de vie”, oftewel het water van het leven genoemd. Hou je van andere sterke digestief na het eten dan is een Marc de Champagne zeker aan te raden.
Praktische tips voor een wijnreis naar de Champagne
Er zitten talloze Champagnehuizen die je kan ontdekken in in de Champagne-Ardenne maar als je voor het eerst op wijnreis gaat naar dit gebied dan is het aan te raden om in Reims of Épernay te starten.
Reims
Reims is de grootste stad van de Champagne streek en er zijn hier een groot aantal champagne huizen te bezoeken, zoals Veuve Clicquot, Pommery, Taittinger en Mumm.
Naast het proeven van Champagnes is zijn er talloze andere bezienswaardigheden, restaurantjes en accomodaties. Reims is een stad die rijk is aan historie en absoluut een bezoek waard.
Épernay
Op ongeveer een half uur reiden van Reims (30 kilometer) ligt Épernay, een “must see” voor elke Champagne liefhebber en ook wel de champagnehoofstad genoemd. Onder deze champagne stad ligt om en na bij 100 kilometer aan wijnkelders van bekende wijnhuizen als Moët & Chandon, Bollinger en Mercier. Maak een wandeling over “Avenue de Champagne” en ervaar zelf het gevoel van de Champagnestreek.
Moet ik betalen voor een Champagneproeverij?
Bij de bekendere wijnhuizen moet je altijd betalen voor het proeven van de verschillende Champagnes. Vaak worden proeverijen gecombineerd aangeboden met een rondleiding. Je kan kiezen wat voor soort en hoeveel champagnes je wilt proeven. Hoe beter de wijn, hoe meer je betaald voor de proeverij. Als je van te voren weet welke champagnes te wilt proeven tijdens je wijnrijs dan is het absoluut aan te raden om vooraf een proeverij te boeken via de website van het desbetreffende Champagne huis. Het is niet altijd mogelijk om ter plekke nog een rondleiding te boeken gezien de populariteit van sommige champagne huizen en vol is vol.
Voel je niet verplicht om een fles Champagne na de wijnproeverij aan te schaffen, je betaald immers voor de proeverij. De meeste flessen zijn overigens ongeveer net zo duur bij het champagnehuis zelf als in Nederland wat het aanschaffen niet echt de moeite waard maakt. Je komt er natuurlijk wel andere, bijzondere flessen tegen die je hier niet snel zal vinden.
Hoe lang is het reiden naar de champagne streek?
Den Haag: 404 km ➙ 5 uur rijden
Groningen: 590 km ➙ 6 rijden
Maastricht: 300 km ➙ 3 uur 20 mins rijden
150 kilometer ten Oosten van Parijs is de champagne streek uitstekend te combineren met een citytrip of als doorrij route als je andere wijnbieden zoals de Bourgogne wilt bezichtigen. Daarnaast is het ook een uitstekende eindbestemming voor een wijnroadtrip.
Wil je weten hoeveel mousserende wijn je mee mag nemen, lees dan mijn artikel: Hoeveel wijn mag ik mee naar huis nemen?