Laguardia: Middeleeuws wijndorp in het hart van Rioja Alavesa

Wie de Rioja Alavesa bezoekt, kan niet om Laguardia heen. Dit middeleeuwse dorp ligt op een heuvel met uitzicht over eindeloze wijnranken en de bergen van de Sierra de Cantabria. Achter de stadsmuren wacht een doolhof van smalle straatjes, oude kerken en – onder de grond – honderden wijnkelders die het dorp zijn unieke karakter geven.

Een dorp boven de kelders

Onder de straten van Laguardia ligt een compleet gangenstelsel van oude wijnkelders – meer dan 300 in totaal. Ze werden ooit gegraven als opslagruimtes en schuilplaatsen, maar werden al snel gebruikt voor het maken en bewaren van wijn. Tegenwoordig zijn de meeste niet meer in gebruik, maar nog wel intact – een belangrijk deel van het erfgoed van het dorp.

Een aantal kelders is opengesteld voor bezoekers, soms als onderdeel van een bodega, soms via een rondleiding vanuit het toeristenbureau in het centrum. Het idee dat onder vrijwel elk huis een kelder ligt, laat goed zien hoe diep de wijncultuur hier in de geschiedenis verankerd is.

Wijn proeven in Laguardia

Wie wijn zegt in de Rioja Alavesa, zegt Tempranillo. Het is de belangrijkste druif van de streek, goed voor elegante, gestructureerde rode wijnen met frisheid en verfijnde zuren – typerend voor het koelere klimaat aan de voet van de Sierra de Cantabria. Vaak wordt Tempranillo hier gecombineerd met Garnacha (Grenache) voor zachtheid en rijp fruit, of met Graciano voor extra diepte en kruidigheid. Samen vormen ze de basis van de klassieke Rioja-stijl die je in Laguardia in allerlei varianten kunt proeven: van jonge, fruitige crianzas tot complexe reservas die jaren rijpen in eikenhout.

Toch draait het in Laguardia niet alleen om rood. Steeds meer wijnmakers produceren ook witte Rioja, meestal van Viura (Macabeo) of de zeldzamere Tempranillo Blanco. Deze wijnen zijn fris, licht kruidig en verrassend goed bij lokale gerechten en tapas – ideaal voor een glas op een terras in het dorp. Dit deden we zelf ook: een koel glas witte Rioja met een schaaltje olijven, heerlijk verfrissend – zeker als je de prijs ziet (zie foto)

De keuze aan bodegas is groot: van familiebedrijven met eeuwenoude tradities tot modernere huizen die de Rioja-stijl een eigentijdse draai geven. Enkele aanraders:

• Casa Primicia – gevestigd in een van de oudste gebouwen van het dorp, met kelders uit de 15e eeuw.
• Bodegas El Fabulista – midden in het dorp, onder een herenhuis; de rondleiding voert door smalle gangen vol verhalen.
• Bodegas Posada Mayor de Migueloa – een kleinschalige bodega en hotel in het hart van Laguardia, waar je kunt overnachten én wijn proeven in dezelfde historische kelder.
• Bodegas Eguren Ugarte – net buiten de stadsmuren, met indrukwekkende ondergrondse gangen en uitzicht op de wijngaarden.
• Bodegas Solar de Samaniego – combineert architectuur, kunst en wijn op een moderne manier.
• Bodegas Carlos San Pedro Pérez de Viñaspre – een van de weinige kelders waar nog daadwerkelijk wijn wordt gemaakt, zo’n acht meter onder straatniveau.

Wie liever niet zelf plant, kan bij het toeristenbureau in het centrum terecht voor gecombineerde kelderroutes of korte proeverij tours langs verschillende wijnhuizen.

Handige links

📎Website van de gemeente Laguardia – actuele informatie over rondleidingen en bezienswaardigheden.
📎Ruta del Vino de Rioja Alavesa – overzicht van wijnroutes, bodegas en activiteiten in de regio.

Stieren en hekken in de straten

Wie door Laguardia wandelt, ziet overal metalen hekken tegen de muren staan. Dat is geen bouwmateriaal, maar hoort bij de lokale tradities: tijdens de jaarlijkse fiestas patronales worden de straten afgesloten voor stierenlopen en -wedstrijden. Het zijn kleinschalige dorpsfestiviteiten, geen spektakel zoals in Pamplona. De hekken blijven vaak het hele jaar door zichtbaar en herinneren aan de traditionele feesten die hier nog steeds deel uitmaken van het dorpsleven.

Eten en slapen binnen de stadsmuren

Na een wijnproeverij lonkt de lokale keuken. Laguardia staat bekend om stevige streekgerechten zoals lam van de grill, stoofpotten en pintxos in de kleine bars. Een aanrader is om in een van de traditionele tavernes neer te strijken voor een menu del día met lokale wijn.

Blijven slapen kan op verschillende plekken en in uiteenlopende stijlen. Binnen de stadsmuren ligt Hotel Hospedería de los Parajes, een sfeervol boutiquehotel met een indrukwekkende ondergrondse kelder en een kleine spa. Net buiten het centrum vind je Hotel Silken Villa de Laguardia, een wat groter viersterrenhotel met zwembad en uitzicht op de wijngaarden – ideaal als je met de auto reist. Wie iets bijzonders zoekt, kan terecht in Hotel Castillo El Collado, een omgebouwd herenhuis aan de rand van het dorp dat meer weg heeft van een klein kasteel. Daarnaast zijn er meerdere kleinschalige pensions en appartementen in het centrum, waar je midden tussen de lokale bewoners verblijft.

Historische sfeer en bezienswaardigheden

Behalve wijn heeft Laguardia ook veel historische charme. De stadsmuren en toegangspoorten zijn nog grotendeels intact en omsluiten het compacte centrum. In de gotische Iglesia de Santa María de los Reyes valt vooral het beschilderde portaal op, dat eeuwenlang onder een houten luik verborgen bleef en daardoor uitzonderlijk goed bewaard is gebleven.

Een andere blikvanger is de Iglesia de San Juan Bautista, die bovenop de oude verdedigingsmuren is gebouwd en uitkijkt over de wijngaarden van de Rioja Alavesa. Op het centrale Plaza Mayor vind je het stadhuis met zijn klokkenspel van houten poppen, dat elk uur een miniatuurprocessie laat zien – een klein maar charmant spektakel.

Wie liever buiten de muren ronddwaalt, kan langs de paseo del collado wandelen: een korte route rondom het dorp met uitzicht over de wijngaarden en de Sierra de Cantabria. Vooral bij zonsondergang is dit een perfecte afsluiter van de dag.

Waarom Laguardia niet mag ontbreken

Laguardia is een van die plekken waar alles samenkomt: geschiedenis, wijn en rust. Het is groot genoeg om een volle dag te vullen met proeverijen en wandelingen, maar compact genoeg om zonder plan rond te dwalen. Dankzij de ligging in het hart van de Rioja Alavesa is het bovendien een ideale uitvalsbasis voor wie meerdere wijnhuizen wil bezoeken of de route wil vervolgen richting Elciego, Haro of Labastida.

Of je nu komt voor de ondergrondse kelders, de lokale keuken of gewoon om door de stille straatjes te lopen – Laguardia hoort bij elke wijnreis door de Rioja.

💡 Wil je meer weten over de verschillende wijnen uit deze streek, zoals Crianza, Reserva en Gran Reserva? Lees dan ook: Plan je wijnreis naar Rioja

---