Distillaten die je niet mag missen op je wijnreis door Europa

Tijdens een wijnreis door Europa verwacht je uiteraard de beste wijnen te proeven die het continent te bieden heeft. Maar wat veel reizigers zich niet realiseren, is dat de regio’s waar deze wijnen worden geproduceerd ook de geboorteplaats zijn van enkele van ’s werelds meest verfijnde distillaten. Van de pittige Grappa in Italië tot de rijke Calvados in Normandië – elk land heeft zijn eigen unieke distillaten, doordrenkt met cultuur en traditie. Dit artikel neemt je mee door de belangrijkste distillaten van Europa, zodat je tijdens je volgende wijnreis geen enkele parel mist.

Wat is een distillaat?

Een distillaat is een alcoholische drank die wordt verkregen door het destilleren van een gefermenteerde vloeistof, zoals wijn of bier. Het proces van destillatie concentreert de alcohol en creëert een sterkere drank. Distillaten hebben vaak een hoger alcoholpercentage dan wijn en bevatten complexere smaken. Voorbeelden van distillaten zijn whisky, cognac, gin, wodka en grappa.

De distillaten van Europa

Frankrijk

Frankrijk heeft een rijke traditie van het produceren van gedistilleerde dranken, die vaak nauw verbonden zijn met de wijncultuur van het land. Door de diversiteit aan regio’s en terroirs ontstaan er verschillende soorten distillaten, elk met hun eigen unieke smaakprofiel.

Cognac (Charente): Cognac is wereldwijd beroemd om zijn verfijning en wordt vaak beschouwd als een van de beste brandewijnen. Het wordt geproduceerd door de distillatie van witte wijn die vervolgens wordt gerijpt in eikenhouten vaten. De noten van vanille, eik en gedroogd fruit passen goed bij rijke kazen of pure chocolade.

Armagnac (Gascogne): Armagnac is een van de oudste brandewijnen van Frankrijk, gemaakt van druiven. Het heeft vaak een robuuster en kruidiger karakter dan Cognac en kan perfect samengaan met gerechten zoals geroosterd vlees of eend, maar ook met desserts op basis van gedroogd fruit en karamel.

Calvados (Normandië): Calvados is een appelbrandewijn die eeuwenlang in Normandië is geproduceerd. De dubbele distillatie geeft Calvados zijn karakteristieke complexe smaakprofiel van appel, hout en vanille. Ideaal te combineren met desserts zoals tarte tatin of crêpes met gekarameliseerde appels.

Marc de Bourgogne (Bourgogne): Dit distillaat van druivenschillen wordt vaak na de maaltijd geserveerd. Het is robuust en aards, met een krachtig karakter dat goed past bij donkere chocolade of rijke kazen zoals Époisses. Er worden niet alleen in de Bourgone Marcs gemaakt, ook in de Elzas kom je deze drank vaak tegen.

Eau-de-vie (verschillende regio’s): Eau-de-vie is een heldere, ongekleurde brandewijn die wordt gemaakt van gefermenteerd fruit of druivenschillen. Varianten zijn onder andere Eau-de-vie de Poire (perenbrandewijn), Eau-de-vie de Framboise (frambozenbrandewijn), en Marc de Gewürztraminer, die van druivenschillen wordt gemaakt. Deze distillaten zijn fris en fruitig, en worden vaak puur gedronken als digestief. Ze combineren uitstekend met lichte desserts zoals fruittaarten of met blauwe kazen voor een interessante smaakbalans.

Italië

In Italië speelt de distillatie van druivenschillen een belangrijke rol, vooral in de productie van Grappa. Daarnaast produceert Italië ook andere unieke distillaten, variërend van fruitbrandewijnen tot sterke dranken uit verschillende regio’s. Italiaanse distillaten staan bekend om hun robuuste karakter en worden vaak gezien als een belangrijk onderdeel van de culinaire traditie van het land.

Grappa (Noord-Italië): Een van de bekendste Italiaanse distillaten, gemaakt van druivenschillen. Grappa wordt vaak geassocieerd met regio’s als Veneto, Piemonte en Trentino, en de smaak varieert van scherp en pittig tot zijdezacht, afhankelijk van hoe lang het gerijpt is. Grappa wordt traditioneel gecombineerd met een espresso, als digestief na een maaltijd, of geserveerd bij harde kazen.

Grappa di Barolo (Piemonte) – Een speciale variant van Grappa, gemaakt van de druivenschillen van Barolo-wijn. Het heeft een rijke en complexe smaak, die goed past bij gerijpte kazen of als digestief met een sigaar.

Acquavite (verschillende regio’s) – Een algemene term voor gedistilleerde alcohol, vaak van druivenschillen of fruit. Acquavite wordt vaak geserveerd na de maaltijd als digestief en combineert goed met lichte desserts zoals panna cotta of amandelkoekjes.

Filu ‘e Ferru (Sardinië) – Een krachtige brandewijn uit Sardinië, gemaakt van druivenresten. Het past goed bij Sardijnse kazen of gedroogd vlees en wordt vaak puur gedronken.

Brandy Italiano (verschillende regio’s) – Italië produceert ook brandewijn, vaak gerijpt in houten vaten, met zachte, complexe smaken die goed passen bij desserts op basis van vanille of pure chocolade.

Spanje

Spanje heeft een lange geschiedenis van distillatie, waarbij druiven en kruiden vaak centraal staan. De distillaten uit Spanje variëren van stevige brandewijnen tot meer complexe likeurachtige dranken, en veel van deze dranken worden gerijpt in houten vaten voor extra diepte.

Orujo (Galicië): Orujo wordt gemaakt van druivenschillen die overblijven na de wijnproductie. De sterke, pittige smaak doet denken aan Italiaanse Grappa en wordt vaak geserveerd na het eten. In Galicië wordt het soms gecombineerd met desserts zoals Tarta de Santiago (amandelcake) of in een traditioneel koffiedrankje genaamd “Queimada.”

Brandy de Jerez (Andalusië): Deze brandy wordt gerijpt in dezelfde vaten als sherry en neemt daardoor unieke tonen over van gedroogd fruit, vanille en noten. Het is perfect te combineren met pure chocolade, Spaanse ham (jamón ibérico), of als digestief na een diner.

Pacharán (Navarra): Een minder bekend Spaans distillaat gemaakt van sleedoornbessen, vaak gemengd met anijs. Het heeft een zoet-fruitige smaak en wordt gekoeld geserveerd na de maaltijd. Pacharán past goed bij lichte desserts zoals amandelkoekjes of chocoladetruffels.

Duitsland

Duitsland staat bekend om zijn productie van fruitbrandewijnen, die vaak gemaakt worden van lokaal fruit zoals appels, kersen en peren. Deze distillaten worden vaak gedronken na een stevige maaltijd en zijn een belangrijk onderdeel van de Duitse drinkcultuur.

Schnaps (Beieren, Baden-Württemberg): Schnaps wordt vaak gemaakt van lokale vruchten zoals appels, peren, of pruimen. Kirschwasser, een kersenbrandewijn, is een populaire variant die goed combineert met desserts zoals Schwarzwälder Kirschtorte (Zwartewoudtaart). Obstler, gemaakt van gemengd fruit, wordt vaak na een maaltijd gedronken.

Kirschwasser (Zwarte Woud) – Een kersenbrandewijn uit het Zwarte Woud. Kirschwasser wordt vaak geserveerd bij desserts zoals Schwarzwälder Kirschtorte of puur gedronken als digestief.

Portugal

In Portugal zijn distillaten sterk verbonden met de wijnproductie. Druivenresten worden vaak gebruikt om krachtige en aromatische distillaten te maken, die vaak worden gebruikt in lokale gerechten of als digestief na de maaltijd.

Aguardente (regio’s zoals Douro, Alentejo): Dit distillaat gemaakt van druivendraf, kan variëren van scherp tot zacht afhankelijk van de regio en het rijpingsproces. Aguardente wordt vaak gebruikt in traditionele desserts zoals Bolo de Mel (honingcake), maar is ook heerlijk als digestief na een zware maaltijd.

Medronho (Algarve): Een zeldzame brandewijn gemaakt van de vruchten van de medronheiro-boom. Medronho wordt vaak geserveerd na de maaltijd, vooral in de Algarve, en heeft een krachtige, fruitige smaak. Het is heerlijk bij stevige kazen of als digestief en wordt vaak puur gedronken.

Hongarije

Hongarije staat bekend om zijn fruitige distillaten, die gemaakt worden van lokale fruitsoorten zoals abrikozen en pruimen. Deze distillaten zijn een belangrijk onderdeel van de Hongaarse cultuur en worden vaak geserveerd als welkomstdrankje.

Pálinka (verschillende regio’s): Deze fruitbrandewijn wordt gemaakt van verschillende soorten fruit, zoals pruimen, abrikozen en peren. Pálinka wordt beschouwd als een nationaal symbool van Hongarije en heeft een intense, fruitige smaak. Het wordt vaak geserveerd als aperitief of digestief en past goed bij vleesgerechten en rijke, fruitige dessert

Polen

In Polen worden veel traditionele distillaten geproduceerd, vaak met inheemse ingrediënten zoals bizongras en honing. Deze dranken zijn diepgeworteld in de Poolse cultuur en worden vaak gedronken tijdens feestelijke gelegenheden.

Żubrówka (Oost-Polen): Dit is een unieke wodka die wordt geïnfuseerd met een grassoort uit het Białowieża-woud. De grasachtige smaak geeft een subtiele, aardse noot aan de wodka. Żubrówka wordt vaak gemixt met appelsap, maar kan ook puur worden gedronken als digestief. De combinatie met zoet fruit, zoals appels, werkt bijzonder goed

Oostenrijk

Oostenrijk staat bekend om zijn productie van fruitbrandewijnen en andere distillaten, die vaak afkomstig zijn van lokale fruitsoorten en alpine kruiden. Deze distillaten weerspiegelen het landelijke karakter van het Oostenrijkse platteland en de Alpen.

Marillenbrand (Wachau): Deze abrikozenbrandewijn is typisch voor de Wachau-regio. De intense fruitige aroma’s maken het een perfecte match voor desserts zoals abrikozenknoedels, maar het is ook heerlijk op zichzelf als digestief.

Obstler (verschillende regio’s): Een fruitbrandewijn gemaakt van appels en peren, vaak gedronken als digestief na een stevige maaltijd. Het combineert goed met appelgebak of eenvoudige notenmixen.

Rohrauch (Steiermark): Dit is een lokaal geproduceerde fruitbrandewijn uit Steiermark, die wordt gedistilleerd uit appels of peren. De sterke, fruitige smaak wordt vaak geassocieerd met de bergen en wordt na een stevige maaltijd geserveerd, gecombineerd met gedroogd fruit of nootjes.

Zirbenschnaps (Alpenregio):Gedistilleerd van de dennenappels van de alpendennen, deze drank heeft een kruidige, houtachtige smaak. Zirbenschnaps wordt vaak gecombineerd met vleesgerechten of pittige kazen.

Zwitserland

In Zwitserland speelt de distillatie van fruit, vooral kersen, een belangrijke rol in de traditionele keuken en drinkcultuur. Zwitserse distillaten worden vaak gebruikt in gerechten zoals fondue en raclette, maar worden ook puur gedronken als digestief.

Kirsch (Zwitserland): Deze kersenbrandewijn is populair in Zwitserland en wordt vaak gebruikt in traditionele gerechten zoals fondue of raclette. Kirsch is ook een geweldig digestief na een maaltijd, vooral in combinatie met donkere chocolade of kersen.

Edelweiss Schnaps (Alpenregio): Deze likeur, gemaakt van de edelweiss-bloem, heeft een delicate, bloemige smaak en wordt vaak geserveerd als digestief. Het is zeldzaam, maar absoluut een bijzonderheid voor wie in de Alpen reist.

België

In België wordt al eeuwenlang gedistilleerd, vooral in de vorm van jenever. Deze drank speelt een belangrijke rol in de Belgische dranktraditie en wordt vaak gedronken naast bier of als digestief na de maaltijd.

Jenever (België): Net als in Nederland is jenever in België een belangrijk distillaat. Belgische jenever staat bekend om zijn zachtere en rijkere smaakprofielen, dankzij het gebruik van meer granen en mout. Het wordt vaak geserveerd in kleine glaasjes als aperitief of digestief, met regionale kazen of vleeswaren.

Elixir d’Anvers (Antwerpen): Dit is een Belgische kruidenlikeur die al sinds de 19e eeuw wordt gemaakt. Het heeft een zoet, kruidig aroma en bevat meer dan 30 kruiden en specerijen. Deze likeur wordt vaa

Nederland

Nederland heeft een sterke distilleertraditie, waarbij jenever een belangrijke plaats inneemt. Deze gedistilleerde drank heeft een diepe culturele betekenis en wordt vaak puur of naast bier gedronken in het traditionele “kopstootje.”

Jenever (Nederland, België): Jenever is een van de oudste distillaten van Europa en staat aan de basis van de moderne gin. Het wordt gemaakt van moutwijn en op smaak gebracht met jeneverbessen en andere kruiden. In Nederland heb je twee stijlen: jonge jenever (lichter en neutraler) en oude jenever (rijker, moutiger). Oude jenever combineert goed met kaas, vooral Gouda, terwijl jonge jenever vaak puur of in cocktails wordt geserveerd.

Korenwijn: Dit is een sterkere en moutigere variant van jenever, met een hoger alcoholgehalte en een intensere smaak. Het wordt vaak gedronken als digestief en kan goed gecombineerd worden met kazen zoals boerenkaas of oude Goudse kaas.

---

Naast de traditionele distillaten zoals grappa, calvados en jenever, speelt whisky een steeds grotere rol in de Europese drankcultuur. Vooral in landen zoals Schotland, Ierland en zelfs opkomende regio’s zoals België en Zweden, wordt whisky steeds vaker gecombineerd met lokale wijnen en gerechten. Voor een diepere duik in de wereld van whisky tijdens je wijnreis, zie ons aparte artikel Whisky in Europa – Een gids voor wijnreizigers

Praktische tips voor het proeven van distillaten

Het proeven van distillaten is een unieke ervaring die verschilt van het proeven van wijn. Distillaten hebben vaak een hoger alcoholpercentage, zijn complexer van smaak en worden in kleinere hoeveelheden geserveerd. Hier zijn enkele essentiële tips om het meeste uit je proeverij te halen.

1. Proef met aandacht

Distillaten hebben een hoger alcoholpercentage dan wijn en vragen om een langzamer, meer bedachtzaam tempo bij het proeven. Hier zijn de stappen om optimaal van elke proeverij te genieten:

• Neus eerst voorzichtig: Draai het glas zachtjes en ruik aan de rand, in plaats van direct in het glas. De sterke geur van alcohol kan anders te overweldigend zijn.
• Neem kleine slokjes: Laat het distillaat over je tong rollen. Let op de complexiteit van smaken, zoals fruitige, kruidige of houtachtige tonen.
• Geniet van de afdronk: De afdronk is vaak een van de meest interessante aspecten van distillaten, met subtiele smaken die lang blijven hangen. Neem de tijd om deze te waarderen.

2. Kies het juiste glas

Het juiste glas kan een groot verschil maken bij het proeven van distillaten:

• Tulpglaasjes zijn ideaal voor complexe dranken zoals cognac, calvados en grappa. De smalle hals concentreert de aroma’s en laat je alle lagen ontdekken.
• Kleine tumblerglazen zijn geschikt voor stevigere distillaten, zoals schnaps of een jonge grappa, die vaak sneller worden gedronken.

3. Beperk het aantal proeverijen

Distillaten zijn zwaarder dan wijn, dus wees bewust van hoeveel je proeft:

• Maximaal 3-5 proeverijen: Dit voorkomt dat je smaakpapillen overweldigd raken of dat je te veel alcohol binnenkrijgt. Drink water tussen de proeverijen door om je smaakpapillen te verfrissen.
• Afwisseling met eten: Combineer je proeverij met lichte hapjes zoals brood, kaas of noten om zowel je smaakpalet als je alcoholopname in balans te houden.

4. Let op je alcholinname

Door het hogere alcoholpercentage (meestal 35%-60%) is het belangrijk om verantwoordelijk te proeven:

• Proef rustig: Elke proeverij schenkt kleine hoeveelheden (20-30 ml), maar de hogere sterkte betekent dat het effect sneller merkbaar is. Houd je tempo laag.
• Water tussendoor: Drink regelmatig water om gehydrateerd te blijven en de smaak tussen de verschillende distillaten te neutraliseren.

5. Koop en bewaar je distillaten verstandig

Een distillaat mee naar huis nemen als herinnering aan je reis is een geweldig idee, maar let op de regelgeving:
Binnen de EU mag je tot 10 liter sterke drank meenemen voor persoonlijk gebruik. Reizen buiten de EU heeft vaak beperkingen van 1 liter per persoon. Check de specifieke regels van je bestemming. Wil je meer weten over hoeveel alchol überhaupt mag terugnemen naar Nederland lees dan ook dit artikel.

Omdat distillaten een hoog alcoholpercentage hebben, zijn ze minder gevoelig voor oxidatie dan wijn. Een ongeopende fles kan tientallen jaren bewaard worden, terwijl een geopende fles nog minstens 1-2 jaar goed blijft, mits je deze op een koele, donkere plek bewaart.

6. Proeverij op locatie

Het proeven van distillaten in de regio waar ze gemaakt worden, is een unieke ervaring. Zo haal je het meeste uit je bezoek:

• Bezoek lokale distilleerderijen: Veel distilleerderijen bieden rondleidingen aan, waarbij je meer leert over het productieproces en de tradities. Dit geeft extra context aan wat je proeft.
• Proeverijen met lokale gerechten: Combineer distillaten met lokale gerechten om traditionele culinaire combinaties te ontdekken. Denk aan Calvados met Tarte Tatin in Normandië of Grappa met Parmigiano-Reggiano in Italië.

7. Verken nieuwe smaakprofielen

Distillaten kunnen verrassend divers zijn. Zelfs binnen één type, zoals grappa of schnaps, zijn er veel varianten:

• Gerijpt versus ongerijpt: Gerijpte distillaten hebben vaak een zachtere, complexere smaak, terwijl ongerijpte varianten fruitiger en scherper zijn. Probeer beide stijlen om de verschillen te ervaren.
• Regionale variaties: Probeer tijdens je reis verschillende distillaten van hetzelfde type uit diverse regio’s om subtiele verschillen in smaak en karakter te ontdekken.

---

Tijdens je wijnreis door Europa liggen er nog veel meer schatten verborgen dan alleen de wijnen waar de regio’s om bekend staan. De distillaten van Europa zijn rijk aan geschiedenis, cultuur en unieke smaken die je reis nog specialer maken. Door deze dranken te ontdekken, proef je een stuk van de ziel van elke streek. Zorg ervoor dat je de tijd neemt om te genieten van deze unieke producten en laat je verrassen door de rijke smaakervaringen die ze te bieden hebben.